Utrzymanie dróg zimą – działanie soli i piasku na drogach

Zima to czas, kiedy drogi stają się szczególnie niebezpieczne. Obecność śniegu i lodu na jezdniach znacząco zmniejsza przyczepność, co może prowadzić do groźnych sytuacji na drodze. Dlatego właściwe służby drogowe na całym świecie wykorzystują mieszanki soli i piasku, aby poprawić bezpieczeństwo podróżujących.

Działanie soli polega na obniżeniu temperatury zamarzania wody, co zapobiega tworzeniu się lodu na nawierzchni. Piasek z kolei zwiększa tarcie, co sprawia, że pojazdy mają lepszą przyczepność nawet na śliskich drogach. Jednak skuteczność tych zabiegów zależy od wielu czynników, takich jak temperatura powietrza, wilgotność czy intensywność opadów. W sytuacjach, gdy mróz jest bardzo silny, sól może tracić swoją efektywność, co wymaga stosowania bardziej zaawansowanych środków chemicznych, takich jak chlorek wapnia lub ekologiczne mieszanki ścierne.

Jak działa sól drogowa?

Sól drogowa, najczęściej chlorek sodu (NaCl), jest używana ze względu na jej zdolność do obniżania temperatury zamarzania wody. W kontakcie ze śniegiem lub lodem tworzy roztwór, który topi lód nawet przy temperaturach niższych niż 0°C. Proces ten nazywany jest depresją punktu zamarzania. Stosowanie soli pozwala na rozpuszczanie pokrywy lodowej, co ułatwia mechaniczne usuwanie śniegu z dróg.

W praktyce sól jest najskuteczniejsza w temperaturach do -7°C. Poniżej tej wartości jej działanie staje się mniej efektywne, dlatego w bardzo mroźnych warunkach stosuje się inne substancje, takie jak chlorek wapnia (CaCl₂) lub chlorek magnezu (MgCl₂), które działają nawet przy niższych temperaturach.

Rola piasku w zapewnieniu przyczepności

Piasek jest używany przede wszystkim jako materiał ścierny, który poprawia przyczepność opon do nawierzchni. W przeciwieństwie do soli, piasek nie powoduje topnienia lodu czy śniegu, ale zapewnia tarcie, które zmniejsza ryzyko poślizgów. Stosuje się go często na ostrych zakrętach, podjazdach
i innych miejscach szczególnie narażonych na utratę kontroli nad pojazdem.

Połączenie soli i piasku jest skutecznym rozwiązaniem: sól pomaga usuwać lód, a piasek zapewnia dodatkowe tarcie. Taka kombinacja zapewnia maksymalną efektywność w poprawianiu bezpieczeństwa na drogach zimą.

Wpływ soli na środowisko
i pojazdy

Pomimo licznych zalet stosowania soli, jej użycie ma też swoje negatywne strony. Sól drogowa może powodować korozję metalowych elementów pojazdów oraz niszczyć infrastrukturę drogową. Zawarte w soli jony chlorkowe przenikają do gleby, gdzie zmieniają jej strukturę chemiczną, co prowadzi do zasolenia. Zasolenie gleby ogranicza rozwój roślin i może przyczyniać się do degradacji ekosystemów w pobliżu dróg. Dodatkowo, zanieczyszczenie wód powierzchniowych i gruntowych przez chlorki może wpływać na jakość wody pitnej i szkodzić życiu wodnemu.

Z perspektywy infrastruktury drogowej, sól przyspiesza procesy korozji metalowych elementów mostów, barierek ochronnych i nawierzchni betonowych, co zwiększa koszty utrzymania dróg. W odpowiedzi na te problemy wiele krajów poszukuje alternatyw. Używa się na przykład solanek wzbogaconych substancjami organicznymi, które są mniej szkodliwe dla środowiska. Mieszanki z inhibitorami korozji zmniejszają destrukcyjny wpływ soli na pojazdy i infrastrukturę.

Rozważa się także wykorzystanie biodegradowalnych substancji, takich jak sok buraczany lub solanki na bazie octu, które mają niższy wpływ ekologiczny, choć ich efektywność w trudnych warunkach pogodowych bywa ograniczona. Wprowadzenie bardziej zrównoważonych rozwiązań wymaga inwestycji i badań, jednak korzyści w postaci mniejszego obciążenia środowiska oraz zmniejszenia kosztów napraw związanych z korozją są tego warte.